Hæstiréttur staðfestir niðurstöðu Landsréttar um að sýkna Samkeppniseftirlitið af kröfu Samskipa
Með dómi Hæstaréttar Íslands uppkveðnum í dag var dómur Landsréttar frá 26. september 2024 staðfestur. Í dómi Landsréttar var Samkeppniseftirlitið sýknað af kröfu Samskipa hf. um að ógiltur yrði úrskurður áfrýjunarnefndar samkeppnismála þar sem kæru fyrirtækisins var vísað frá nefndinni.
Tildrög málsins voru þau að Samskip kærði til áfrýjunarnefndar samkeppnismála ákvæði í sátt sem Eimskipafélag Íslands hf. (Eimskip) gerði 16. júní 2021 við Samkeppniseftirlitið. Í sáttinni viðurkenndi Eimskip alvarlegt samráð við Samskip, féllst á að greiða sekt og skuldbatt sig meðal annars til að hætta öllu viðskiptalegu samstarfi við Samskip. Í kærunni krafðist Samskip þess að skuldbindingar Eimskips um að hætta öllu viðskiptalegu samstarfi við Samskip yrðu felldar úr gildi.
Áfrýjunarefnd samkeppnismála vísaði aftur á móti kærunni frá á þeim grunni að Samskip hefði ekki lögvarða hagsmuni af úrlausn um skuldbindingar í sátt Eimskips, sbr. úrskurð nefndarinnar frá 2. desember 2021.
Samskip vildi ekki una úrskurðinum og stefndi Samkeppniseftirlitinu fyrir Héraðsdóm Reykjavíkur. Með dómi héraðdóms var niðurstöðu áfrýjunarnefndar snúið við og Samskip talið geta borið lögmæti sáttar Eimskips undir áfrýjunarnefndina. Samkeppniseftirlitið áfrýjaði dóminum til Landsréttar.
Í dómi Landsréttar kom aftur á móti fram að sáttin hafi verið skuldbindandi fyrir Eimskip en ekki Samskip. Í hlutarins eðli lægi að sáttin hafi verið til þess fallin að takmarka samstarf fyrirtækjanna sem hafi sætt rannsókn Samkeppniseftirlitsins. Aðili að samráðsmáli, sem væri til rannsóknar, og hefði ekki viðurkennt brot gæti ekki talist aðili að sátt þess aðila sem hafi viðurkennt brot og undirgengist greiðslu sektar. Meðal annars með vísan til þessa var Samskip ekki talið hafa sýnt fram á að fyrirtækið hefði lögvarða hagsmuni af úrlausn um hvaða skuldbindingu Eimskip hefði gengist undir gagnvart Samkeppniseftirlitinu með sáttinni.
Í dómi Hæstaréttar í dag er vísað til úrskurðar áfrýjunarnefndar samkeppnismála frá 19. mars 2025 í máli nr. 7/2023. Í þeim úrskurði hafi verið staðfest sú niðurstaða Samkeppniseftirlitsins að Samskip hefði gerst sekt um umfangsmikil og alvarleg brot með því að hafa átt í ólögmætu samráði við Eimskip. Jafnframt hafi verið staðfest fyrirmæli sem beint var til Samskipa í því skyni að verja og efla samkeppni. Voru þetta hliðstæð fyrirmæli og þau sem er að finna í sáttinni við Eimskip.
Í dómi Hæstaréttar er bent á sáttir séu eitt af lögbundnum úrræðum samkeppnisyfirvalda við framkvæmd samkeppnislaga. Verði Samkeppniseftirlitið að „geta treyst því að sátt vegna samráðs feli í sér endanlegar lyktir máls gagnvart fyrirtæki og það grípi til þeirra aðgerða sem það hefur skuldbundið sig til. Þær skuldbindingar sem fyrirtæki gengst þannig undir til að koma í veg fyrir frekari brot og stuðla að virkri samkeppni verða því að jafnaði ekki skildar frá öðrum ákvæðum sáttar.“ Þá er vísað til þess að Samskip geti látið reyna á það með kvörtun til Samkeppniseftirlitsins ef fyrirtækið telji að neitun Eimskips um tiltekin viðskipti feli í sér misnotkun á ætlaðri markaðsráðandi stöðu Eimskips. Með vísan til m.a. þessa var dómur Landsréttar staðfestur.