Áfrýjunarnefnd samkeppnismála staðfestir 315.m.kr. stjórnvaldsekt Haga

Í ákvörðun Samkeppniseftirlitsins frá 19. desember sl. nr. 64/2008 var komist að þeirri niðurstöðu að Hagar (sem reka m.a. verslunarkeðjuna Bónus) hafi misnotað markaðsráðandi stöðu sína með aðgerðum sem beindust gegn keppinautum félagsins á matvörumarkaði. Taldi Samkeppniseftirlitið að brot Haga á 11. gr. samkeppnislaga hafi verið alvarleg og til þess fallin að valda atvinnulífinu og almenningi miklu samkeppnislegu tjóni.

Brot Haga á samkeppnislögum var talið felst í svonefndri undirverðlagningu sem félagið greip til á árunum 2005 og 2006. Í undirverðlagningu felst í aðalatriðum að markaðsráðandi fyrirtæki selur vörur undir kostnaðarverði. Getur slík óeðlileg verðlagning m.a. leitt til þess að minni keppinautar hrökklist út af markaðnum eða dragi úr verðsamkeppni við hið ráðandi fyrirtæki. Jafnvel þó neytendur njóti þess til skamms tíma að fá vöru eða þjónustu á mjög lágu verði leiðir röskun á samkeppni sem slík óeðlileg verðlækkun markaðsráðandi fyrirtækis veldur, þegar til lengri tíma er litið til fækkunar keppinauta, hærra verðs til neytenda, minni þjónustu eða gæða og til þess að valkostum neytenda fækkar. Samkeppnislögum er m.a. ætlað að tryggja að virk samkeppni gagnist neytendum til lengri tíma litið.

Brot Haga áttu sér stað í svonefndu verðstríði lágvöruverðsverslana sem hófst í lok febrúar 2005 þegar Krónan í eigu Kaupáss kynnti allt að 25% verðlækkun á algengustu flokkum dagvara. Hagar misnotuðu markaðsráðandi stöðu sína með því að selja mjólk og mjólkurvörur undir kostnaðarverði í verslunum Bónuss í langan tíma. Voru helstu mjólkurafurðir seldar með stórfelldu framlegðartapi og leiddi þetta til þess að verslanir Bónuss voru í heild reknar með tapi. Það var því mat Samkeppniseftirlitsins að í verðlagningunni hafi falist ólögmæt undirverðlagning og að háttsemin hafi verið til þess fallin að viðhalda og styrkja með óeðlilegum hætti stöðu Haga á markaðnum fyrir sölu á dagvörum í matvöruverslunum. Jafnframt sýndi rannsóknin að brotin voru umfangsmikil. Aðgerðir Haga voru til þess fallnar að útiloka helstu keppinauta, s.s. lágvöruverðsverslanir í eigu Kaupáss (Krónan) og Samkaupa (Nettó og Kaskó) frá samkeppni og þar með veikja þau fyrirtæki sem keppinauta á markaðnum. Með vísan til alvarlegs eðli brots Haga og mikilla hagsmuna neytenda af samkeppni á matvörumarkaði taldi Samkeppniseftirlitið í ákvörðun sinni að sekt að fjárhæð 315 mkr. væri hæfileg. 

Hagar skutu ákvörðun Samkeppniseftirlitsins til áfrýjunarnefndar samkeppnismála og kröfðust þess að hún yrði felld úr gildi eða sektir stórlega lækkaðar. Gerðu Hagar í kæru sinni margvíslegar athugasemdir við rannsókn Samkeppniseftirlitsins og efnislega niðurstöðu.

Með úrskurði sínum í dag hefur áfrýjunarnefnd samkeppnismála staðfest ákvörðun Samkeppniseftirlitsins. Telur nefndin að rannsókn málsins hafi verið eðlileg og fellst á að Hagar hafi verið í markaðsráðandi stöðu. Jafnframt staðfestir nefndin framangreind brot Haga á samkeppnislögum. Tekur áfrýjunarnefndin fram að brot Haga hafi staðið í langan tíma og verið stórfellt. Fellst nefndin á að 315 mkr. stjórnvaldssekt hafi verið hæfileg viðurlög í málinu.

Úrskurður Árfýjunarnefndar nr. 2/2009.