Kortlagning á stjórnunar- og eignatengslum í sjávarútvegi
Samkeppniseftirlitið hefur ákveðið að hefja sérstaka athugun sem miðar að því að kortleggja stjórnunar- og eignatengsl sjávarútvegsfyrirtækja.
Athugunin byggir á d-lið 1. mgr. 8. gr. samkeppnislaga, en samkvæmt ákvæðinu er eitt af hlutverkum Samkeppniseftirlitsins að fylgjast með „þróun á samkeppnis- og viðskiptaháttum á einstökum mörkuðum í íslensku viðskiptalífi og kanna stjórnunar- og eignatengsl á milli fyrirtækja.“ Þar kemur einnig fram að stofnunin skuli birta skýrslur um athuganir sínar.
Á vettvangi matvælaráðuneytisins stendur nú yfir heildarstefnumótun í sjávarútvegi. Hluti af því starfi er kortlagning stjórnunar- og eignatengsla í sjávarútvegi. Sem lið í þessari vinnu hefur matvælaráðuneytið nú gert samning við Samkeppniseftirlitið, sem gerir því kleift að hefja framangreinda athugun. Frétt ráðuneytisins er aðgengileg hér.
Í athuguninni felst upplýsingasöfnun og kortlagning sem tekur að lágmarki til eftirtalinna þátta:
- Hún taki til sjávarútvegsfyrirtækja sem eiga eða leigja fiskiskip með aflahlutdeildir með ákveðnum stærðartakmörkunum sem ákveðin verða á fyrstu stigum verkefnisins.
- Hún varpi ljósi á eignarhald eins sjávarútvegsfyrirtækis (eða aðila, eins eða fleiri, sem hefur eða hafa yfirráð yfir sjávarútvegsfyrirtæki) í öðrum sjávarútvegsfyrirtækjum.
- Hún varpi ljósi á eignarhald eins sjávarútvegsfyrirtækis (aðila, eins eða fleiri, sem hefur eða hafa yfirráð yfir sjávarútvegsfyrirtæki) í öðrum fyrirtækjum hér á landi, án tillits til þess á hvaða sviði þau starfa.
- Hún varpi ljósi á áhrifavald eigenda sjávarútvegsfyrirtækja í gegnum beitingu atkvæðisréttar og stjórnarsetu í fyrirtækjum, sbr. afmörkun í liðum 2 og 3.
- Hún auki gagnsæi um stjórnunar- og eignatengsl sem rakin eru í liðum 1-4.
Niðurstöður athugunarinnar verða settar fram í sérstakri skýrslu, en gert er ráð fyrir að hún liggi fyrir í lok árs 2023.
Fyrir liggur að yfirsýn og þekking á stjórnunar- og eignatengslum í íslensku atvinnulífi hefur mikla þýðingu í starfsemi fleiri stofnana en Samkeppniseftirlitsins, svo sem Fiskistofu, Seðlabanka Íslands og Skattsins. Samhliða athuguninni er því stefnt að auknu samstarfi þessara stofnana, en í því felst að umgjörð um eftirlit með stjórnunar- og eignatengslum í íslensku atvinnulífi verði styrkt, rutt verði úr vegi mögulegum hindrunum í samstarfi hlutaðeigandi stofnana og skilvirkni í stjórnsýslu á þessu sviði aukin. Er samstarf framangreindra stofnana til þess fallið að gera þeim betur kleift að sinna lögbundnum skyldum sínum.
Gerð verður nánari grein fyrir framangreindu á síðari stigum.